Көптеген дәрілерге төзімді туберкулезді емдеудегі жаңа мүмкіндіктер

 Өздеріңіздерге белгілі туберкулез дерті — Mycobacterium tuberculosis бактериясын жұқтыру арқылы туындайтын ауру. Туберкулез дерті – жұқпалы ауру. Жұғу жолы: науқастанған адамнан, сау адамға ауа арқылы жұғады. Қазіргі таңда тиімді емнің болуына қарамастан, бүкіл әлемде өлім-жітімнің жетекші себептерінің бірі болып қалып тұр. Денсаулық сақтау саласының алдында тұрған үлкен сынақ - бұл жаһандық мәселесіне айналып отырған дәріге төзімді туберкулез.

  Пайда болу себептері:

 Дәріге төзімді туберкулездің пайда болуының негізгі себептерінің бірі, туберкулезді емдеу үшін тағайындалған дәрілерді жүйелі түрде қолданбауы немесе толық курсын алмауы болып табылады. Егер пациенттер емдеу курсын мерзімінен бұрын тоқтатса немесе дәрі-дәрмектерді тұрақты емес қабылдаса, тірі қалған бактериялар бейімделіп,  бұрын тиімді болған дәрілерге төзімді бола алады. Мұндай дұрыс емес емдеу режимі бактериялардың төзімді болып қана қоймай, көптеген дәрілерге төзімділікті дамытатын жағдайларды тудыруы мүмкін.

  Терапияны тағайындаудағы қателіктер:

  Науқас сапалы дәрі-дәрмектерді алған жағдайда да, тағайындалуы дұрыс емес болса немесе терапияның ұзақтығы сәйкес емес болса дәрілерге төзімді формалардың пайда болуына жағдай жасалады. Бұл, туберкулезді емдеуге арналған соңғы хаттамаларымен таныс емес дәрігерлер терапия режимін дұрыс тағайындамағаннан немесе бактерияларды толығымен жою үшін жеткілікті емдеу курсын тағайындалмаған кезде пайда болады. Бұған қосымша болатын жағдайдың бірі, ол, егер адам туберкулезден бұрын-соңды емдемеген болса да, дәрілерге төзімді түрімен науқастанған пациенттенде тікелей жұқтыру мүмкіндігі жоғары.

  Пациенттерді қолдаудың болмауы:

Пациенттерге арналған әлеуметтік қолдау мен жүйелі бағдарламалардың болмауы да, емделудің төмендігі мен төзімділіктің дамуына ықпал етуі мүмкін. Егер пациентке емдеудің толық курсының маңыздылығын түсіну қиын болса немесе емдеуді жалғастыруға мүмкіндігі болмаса, терапияны тоқтату ықтималдылығы артады, бұл туберкулездің дәріге төзімді түрлеріне әкелуі мүмкін. Осы факторлардың барлығы дәріге төзімді туберкулездің даму ықтималдығын арттырады және пациенттердің білімін, емдеу сапасын және денсаулық сақтау жүйесінің қолдауын қоса алғанда, туберкулезді емдеудегі кешенді тәсілдің маңыздылығын көрсетеді.

Дәріге төзімді туберкулез бүкіл әлемдегі қоғамдық денсаулыққа үлкен қауіп төндіреді. Дәріге төзімді туберкулездің дұрыс және уақтылы анықтау, тиімді емдеу режимін таңдау және аурудың осы қауіпті түрінің одан әрі таралуын болдырмау үшін өте маңызды. Туберкулездің дәрілерге төзімді түрін диагностикалау үшін әр түрлі әдістер қолданылады, олардың әрқайсысының өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Диагностиканың негізгі әдістеріне қақырық микроскопиясы, бактериологиялық егу зерттеулері және молекула-генетикалық әдістер жатады. Мысалы: Джен эсперт, Хайн тест, Бактек және Бионер).

Дәріге төзімді туберкулездің түрін емдеудің негізі бірнеше резервтік туберкулезге қарсы препараттардан тұратын аралас терапияны қолдану болып табылады. Нақты дәрі-дәрмектерді таңдау диагноз кезінде анықталған микобактериялардың төзімділік дәрежесіне байланысты. Емдеудің мақсаты-дәріге төзімді микобактерияларды жою және инфекцияның одан әрі дамуы мен таралуын болдырмау.

 Қазіргі бұйрыққа сәйкес дәріге төзімді туберкулездің түрін емдеудің екі түрі бар:

1. бірінші түрі: қысқартылған емдеу режимі деп аталады, РИФАМПИЦИНГЕ төзімді туберкулезбен және МЛУ бар туберкулезбен ауыратын науқастарға тағайындалады және т. б. мерзімдері: қарқынды фаза – 4-6 Bdq(6 ай) - Lfx-Cfz-Z-E-Hh-Eto; қолдау фазасы - 5 Lfx-Cfz-Z-E. емдеудің жалпы курсы 9-12 айды құрайды.
2. Екінші түрі: ұзақ емдеу режиміне кем дегенде бес тиімді туберкулезге қарсы препараттар кіреді. Ұзақ емдеу режимінің ұзақтығы денсаулығының көрсеткіштеріне қарай 24 айға дейін немесе одан да көп ұзартылады.

 Дәріге төзімді туберкулезді хирургиялық емдеудің бірнеше түрі бар, соның ішінде: өкпе резекциясы: бұл өкпенің туберкулез ошағы бар бөлігін алып тастайтын операция. Резекция түрі (лобэктомия, сегментэктомия) ошақтың орналасуы мен көлеміне байланысты. Пневмонэктомия: бұл барлық өкпені алып тастайтын неғұрлым радикалды араласу. Ол ауру өкпенің көп бөлігіне әсер ететін немесе басқа емдеу әдістері тиімсіз болған жағдайларда қолданылады. Торакопластика: бұл кеуде қуысының көлемін азайту үшін кейбір қабырғаларды алып тастайтын операция, бұл өкпе көлемін азайтуға және туберкулез қуыстарын жабуға көмектеседі.

Қорытынды:

Хирургиялық емдеу дәріге төзімді туберкулезбен күресу әдістерінің арсеналында маңызды құрал болып табылады. Оны тәуелсіз емдеу әдісі ретінде де, дәрі-дәрмек терапиясымен бірге де қолдануға болады. Алайда, тәуекелдер мен ықтимал асқынуларға байланысты хирургиялық араласу туралы шешім пациенттің жалпы жағдайын, аурудың өршу дәрежесін және дәрі-дәрмек терапиясының нәтижелерін қоса алғанда, барлық факторларды ескере отырып, жеке негізде қабылдануы керек.