Әділет департаментінің қызмет бағыттары келесі болып табылады: - коммерциялық емес ұйымдар болып табылатын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу, құжаттарға апостиль қою, сот актілерін орындау, нотариат салаларында мемлекеттік қызмет көрсету. -құқықтық насихатты жүргізу; -нотариустардың, адвокаттардың, жеке сот орындаушылардың, заң кеңесшілердің қызметтеріне әдістемелік сүйемелдеуді жүргізу; -зияткерлік меншікті қорғау; - келесі қызметтерге әдістемелік сүйемелдеу және профилактикалық бақылау жүргізу:

• «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамымен жылжымайтын мүлікке құқықтарды және заңды тұлғаларды тіркеу салаларында мемлекеттік қызметтерін көрсету бойынша;
• Жергілікті атқарушы органдарымен хал актілерін тіркеу саласында мемлекеттік қызметтерді көрсету бойынша.

Және келесі бағыттар бойынша үлестіру жұмыстар жүргізеді: Жамбыл облысы бойынша сот сараптамалары институтының, жеке сот орындаушыларының өнірлік палатасының, нотариаттық палатасының, адвокаттар алқасының, заң кенесшілер палатасының.

***

 Тіркеу қызметі саласында Азаматтарға ыңғайлы болу үшін ағымдағы жылы азаматтық хал актілерін тіркеу, жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу және заңды тұлғаларды тіркеу салаларында мәліметтерді өзектендіру бойынша жаңа мемлекеттік қызмет түрі 1 жұмыс күнінде көрсетілу мерзімі енгізілді. Азаматтар тіркелген жылжымайтын мүлік объектісінде, заңды тұлғаның атауында және өздеріне немесе кәмелетке толмаған балаларына қатысты тіркелген азаматтық хал актілерінде қате мәліметтерді анықтаған жағдайда, «электрондық үкімет» порталы болмаса eGovmobile  арқылы мәліметтерді өзектендіру үшін сұраныс бере алады. Азаматтарға «eGovmobile» қосымшасында Әділет органдарымен көрсетілетін 37 мемлекеттік қызмет түрлері қол жетімді екенін атап өткен жөн, оның ішінде  Әділет департаментімен -12 қызмет  көрсетіледі. Осы жылдың 1 шілдесінен бастап азаматтық хал актілерін тіркеу қызметі  «Азаматтарға арналған Үкімет» Мемлекеттік корпорациясының филиалдары арқылы жүзеге асырылады. Ағымдағы жылдың 1 шілдесінен жылжымайтын мүлік объектісінің техникалық паспорты және жер телімінің сәйкестендіру құжаты біріңғай «кадастрлық паспортқа» алмастырылды, ол жер телімінің және ғимараттың техникалық сипаттамасынан құрайды. 2023 жылы нотариат және адвокатура саласында бірқатар жаңашылдықтар бастама алды. Атап айтар болсақ, «Цифрлық нотариат» 2023 жылдың 11 сәуірінен бастап Азаматтарға бейнеқоңырау арқылы онлайн форматта "Цифрлық нотариаттық сенімхаттарды" ресімдеуге мүмкіндік беретін пилоттық жоба басталды. Жамбыл облысы бойынша 210 сенімхат берілді. Егер бұрын сенімхатты ресімдеу үшін құжатқа қол қою және нотариус куәландыру үшін клиенттің жеке қатысуы талап етілсе, енді нотариаттық сенімхат азаматтарға eGov Mobile арқылы қолжетімді болады, ал болашақта ол бірқатар банктік қосымшаларда да пайда болады. «Цифрлық сенімхат»  деп аталатын онлайн режимде клиенттің нотариуспен бейне байланысы арқылы рәсімделеді. Цифрлық сенімхатты рәсімдеу үшін:

1. eGov Mobile қосымшасына кіріңіз;
2. өтінімді толтыру және оған ЭЦҚ көмегімен қол қою;
3. жеке басын растау үшін қосымшадан нотариусқа бейне қоңырау шалу;
4. белгіленген тариф бойынша нотариустың қызметтеріне ақы төлеу;
5. «сандық құжаттар» бөлімінде сандық сенімхат алыңыз.

Бұл қызметті кез келген нотариус өтініш берген сәтте еркін көрсете алады. Цифрлық сенімхатты барлық мемлекеттік органдарда немесе талап ету орны бойынша қағаз аналогымен теңестіруге болады. 2023 жылдың маусым айында Әділет министрлігімен Республикалық нотариаттық палатамен бірлесіп eGov Mobile қосымшасына «Нотариаттық онлайн консультация» сервисін енгізді.    Бұл сервис білікті заңгерлік көмекке мұқтаж адамдар үшін тиімді құрал болмақ. Онлайн кеңес беру арқылы азаматтар үйден немесе кеңседен шықпай-ақ нотариаттық қызметке байланысты құқықтық сұрақтарға жауап ала алады. Нотариустар нотариат саласы бойынша кез келген сұрақтарға жауап береді. Бұл уақытты үнемдеуге және уақытылы сенімді ақпарат алуға мүмкіндік береді. Жобаның мақсаты – нотариаттық қызмет көрсетудің ыңғайлылығын, жеделдігі мен тиімділігін арттыру. Қызметті алу үшін:

1. «eGov Mobile» қосымшасына кіру керек;
2. Е-нотариат бөлімінде «Онлайн кеңес алу» қызмет түрін таңдап, өтінімді толтыруыңыз қажет;
3. Кеңес алу үшін бейне қоңырау арқылы қажетті сұрағыңызды қоясыз;
4. Банктердің мобильді қосымшалары арқылы 1 АЕК мөлшерінде нотариустың қызметін төлеу керексіз.

Адвокатура және заң консультанттары салалары бойынша:          ҚР Әділет министрінің 2023 жылдың 2 маусымдағы №361 бұйрығымен Адвокат, заң консультанты көрсеткен, мемлекет кепілдік берген заң көмегіне ақы төлеудің және құқықтық консультация беруге, қорғауға және өкілдік етуге, сондай- ақ татуластыру рәсімдерін жүргізуге байланысты шығыстарды өтеу қағидаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Алдыңғы кезеңде адвокаттар мен заң консультанттарының мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсетуі бойынша ақы минутпен есептеліп төленген болса, енгізілген өзгерістерге сәйкес ендігі кезеңде адвокаттар мен заң консультанттарының ақысы сағаттық жүйеде есептелетін болады. Мысал келтіріп түсіндіре кететін болсақ, өзгерістер енгізілгенге дейін адвокаттар мен заң консультанттары сот процесіне 5 минут қатысқан болса 5 минутқа ақы төленетін, ал өзгерістер енгізілгеннен кейін адвокаттың 1 сағатқа дейін жұмсаған уақыттарына 1 сағаттық ақы төленеді, көмек көрсету уақыты 1 сағаттан 2 сағатқа дейінгі арылықта    30 минуттық дөңгелектеу жүйесінде төленеді. Ал жұмсалған уақыт 2 сағаттан асқан жағдайда нақты жұмсалған уақытқа ақы төленеді. Бұл өз кезегінде сот органдарына және құқық қорғау орган               5-10 минутқа созылатын процессуалдық іс-әрекеттерге, сот процестеріне қатысуға кеткен адвокаттардың шығындарын өтеуге мүмкіндік берді.     Адвокаттық қызмет          Жамбыл облысында адвокаттарының жалпы саны 245 (2022жылы - 237) құрайды.   1 аумақтық адвокаттар алқасы, заң консультациялары – 10 және адвокаттық кеңселер – 6 жұмыс істейді. Мемлекет кепілдік берген заң көмегі бойынша          Департамент 145 (2022 жылы – 151) адвокатпен кепілдендірілген заң көмегін көрсету туралы келісім жасады.     005 "адвокаттармен заң көмегін көрсету" бюджеттік бағдарламасы бойынша 150 000 000 теңге (2022 жылы – 99 356 000) бөлінді, оның 24 000 000 теңгесі Әділет министрлігіне кері қайтарылған, ал қалған 126 000 000 теңге толық игерілді. "005" бюджеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде соттар, тергеу және анықтау органдары 8130 (2022 жылы – 7793) қаулы шығарды, оның ішінде: қылмыстық істер бойынша - 7975 (2022 жылы – 7591), азаматтық істер бойынша - 91 (2022 жылы – 142), әкімшілік 64 (2022 жылы - 60), консультациялар - 6442 (2022 жылы – 5004). Заңда көзделген жағдайларда тегін заң көмегі көрсетілген азаматтардың саны – 14 572 (2022 жылы - 12797). Нотариаттық қызмет Облыс нотариустарының жалпы саны – 205 (2022 ж. - 195), бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 10 нотариусқа артық. Олармен 536 596 нотариалдық іс-әрекеттер жасалынды. Облыс бюджеті 248 588 798 теңгеден астам сомаға салық түрінде толықтырылды. Мемлекеттік қызметтер 2023 жылы аттестаттау комиссиясының 2 (2022 жылы – 8)  отырысы өткізілді, оның ішінде - 1 (2022 жылы –4) адвокаттық қызметпен айналысуға және 1 (2022 жылы - 4) нотариаттық қызметпен айналысу құқығына. Адвокаттық қызметпен айналысуға барлығы 37 (2022 жылы –83)  өтініш берілді, 35 (2022 жылы –74) үміткер қатысты, 16 (2022 жылы – 62) үміткер аттестаттаудан өтпеді, 19 (2022 жылы - 12) аттестатталды. Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына 57 (2022 жылы – 36) өтініш берілді, 51 (2022 жылы – 33) үміткер қатысты, оның 4 (2022 жылы – 9) аттестаттаудан өтпеді және 47 (2022 жылы –24) аттестаттаудан өтті.          Нотариаттық және адвокаттық қызмет бағытында мемлекеттік көрсетілетін қызмет салалары бойынша: 2023 жылы жеке сот орындаушылары, нотариустар, адвокаттарды автоматтандырылған режимде аттестаттаудан өткізу бойынша пилоттық жоба іске қосылды. Мемлекет басшысының мемлекеттік қызмет көрсету үдерістерін реинжинирингтеу және оңтайландыру жөніндегі тапсырмасы аясында әділет министрлігі Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен бірлесіп аттестаттау үдерістерін автоматтандыру бойынша жұмыстар жүргізді. Пилоттық жоба бойынша аттестаттау «Мемлекеттік қызмет персоналын басқару жөніндегі ұлттық орталық» АҚ алаңында өтетін болады. Ұлттық орталықтың техникалық жабдықталған залдарында тестілеуді өткізу ашықтықты қамтамасыз етіп, адами факторды болдырмайды, сонымен қатар мемлекеттік қызмет көрсету мерзімін едәуір қысқартады және үміткерлерге ыңғайлы уақытта аттестаттаудан өтуге мүмкіндік береді. Бұл пилоттық жоба сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін және субъективті факторды жоюға бағытталған және өтініш берушілер (қызмет алушылар) үшін киінген Мемлекеттік қызметтерді алудың мүмкіндіктері мен жаңа тәсілдерін қарау мақсатында іске асырылады. Бұл жобаны іске қосу алушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғайды, Мемлекеттік қызметтерді тиімді, оңтайландырылған, қысқа мерзімде алуға мүмкіндік береді. Осы жоба шеңберінде екінші кезең комиссиялық әңгімелесуді компьютерлік ситуациялық сұрақтарға ауыстыру есебінен автоматтандырылды. Пилоттық жоба бойынша 83 үміткер хабарландырылып аттестацияға шақырылды. Құқықтық түсіндіру жұмыстары: Әділет департаменті және оның құрылымдық бөлімшелері, халықтың құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту және өз құқықтары бойынша ақпараттандырылған азаматтардың саңын арттыру мақсатында, 2023 жылы - 1135 (2022 жылы - 846) іс - шара ұйымдастырды, оның ішінде: -БАҚ баспа, электронды басылымдарында - 169 (2022 жылы - 89) мақала жарияланды; -Телеарнадан сөз сөйлеу, сұхбат беру – 20 (2022 жылы – 12); -Радио - 22 (2022 жылы- 18); -Мемлекеттік органның интернет-ресурстарында - 442 (2022 жылы – 422) жарияланым; -«Дөңгелек үстел» - 41 (2022 жылы -25); -Дәріс оқу, семинар, тренинг, кездесу,тікелей эфир,азаматтардықабылдау ұйымдастыру – 324 (2022 жылы – 224); -Баспасөз конференциялар, брифингтер - 6 (2022 жылы– 2); -Ақпараттық топтардың шығуы - 38 (2022 жылы– 10); -Әділет кеңес береді акциясы, "Ашық есік күндері" - 73 (2022 жылы– 44). Сот актілерін орындау әділет органдарының маңызды салаларының бірі болып табылады. Әділет органдарымен сот актілерін орындауды жақсартуға бағытталған барлық шаралар жүзеге асырылуда. Халыққа ыңғайлы болу үшін атқарушылық іс жүргізу тараптарының кабинеті жұмыс істейді, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан шығуға уақытша шектелген тізілімге және борышкерлер тізіліміне қол жеткізу ұсынылған. Қазіргі уақытта істі тоқтату және барлық қамтамасыз ету шараларын алып тастау рәсімі толығымен автоматтандырылған; Сауда-саттықтың ашықтығын қамтамасыз ету үшін "электрондық сауда-саттықтың Бірыңғай платформасы" модулін жаңғырту бойынша батыл шаралар қабылданды. Бүгінгі таңда Жамбыл облысында 15 мемлекеттік сот орындаушысы, 93 (Тараз қаласында 68, аудандарда 25) жеке сот орындаушысы өз қызметін жүзеге асыруда. Бүгінгі күнге дейін олардың орындауында  623 мың атқарушылық іс жүргізу (623 129), оның 263 мыңы нақты орындалды (263 693). Көрсетілген санның едәуір бөлігін алимент өндіріп алу жөніндегі құжаттар құрайды. Жамбыл облысы бойынша, мұндай істің саны 16 мыңнан астам (16 361). Бұл жерде алимент өндіріп алу бір реттік атқарушылық іс жүргізу емес екенін атап өткен жөн. Ол, бала кәмелеттік жасқа толғанға дейін бірнеше жылға созылады. Әрине, кейде шешімін таппайтын мәселелер де бар. Кейде бір борышкерлер, нақты материалдық мүмкіндіктерге ие бола отырып, балаларын асыраудан әдейі жалтарып, кірістерін, мүлкін жасыратын жағдайлар болады. Алимент өндіріп алу туралы барлық проблемалық атқарушылық іс жүргізулер бойынша, сот орындаушылар мәжбүрлеп орындату шараларын қабылдайды. Жамбыл облысы бойынша сот орындаушыларының орындауындағы 16 361 алимент өндіру туралы атқарушылық құжаттардын ішінде 7 879 атқарушылық құжат мерзімді орындауда, 8 069 борышкер өз еркімен төлеп жатыр, ал алимент бойынша берешегі үш айдан (алайда ішінара төлем жасалуда) астам 302 атқарушылық құжат бар, 111 проблемалық алимент бойынша берешек 134 962 683 теңгені құрайды. Алимент бойынша борышкерлердің 376 әйел адам, қалған 15 985 ер адам. 2023 жылдың 12 айында алимент бойынша әкімшілік жауапкершілікке тарту үшін 267 ұсыныс жолданып, оның ішінде 175 борышкер әкімшілік жауапкершілікке тартылды, ал ҚР ҚК 139 - бабы бойынша борышкерлерді қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы 60 ұсыныс жолданды. Оның ішінде: 22 ұсыныс СДТТБТ-не тіркелген, 3 ұсыныс ақтамайтын негіз бойынша қысқартылған, 11 ұсыныс ақтайтын негіз бойынша қысқартылған, ал 8 ұсыныс сотқа жолданған, нәтижесінде 2 борышкер қылмыстық жауапкершілікке тартылған (1 жыл мерзімге бас бостандығын шектеу жазасы). 2023 жылдың 12 айында алимент өндіру туралы атқару өндірістері бойынша Жамбыл облысының аумағында барлығы 25 борышкерлерді жұмысқа орналастыру бойынша жәрмеңкелері өткізілді. Аталған жәрмеңкелерге 540 борышкерлер қатысып, оның 217 жұмысқа жолдама алды және 98 борышкер жұмысқа орналастырылған. Жоғарыда айтылғандай, алимент өндіріп алу ұзақ процесс және айтарлықтай күш-жігерді қажет етеді. *** Мемлекеттік кіріс, әкімшілік айыппұлдар және алименттер бойынша сомалардың өтелуі бойынша жұмыс тиімділігін арттыру мақсатында, 2023 жылдың 12 айында Жамбыл облысының аумағында 6 рет «Борышкер-2023» кең ауқымды іс-шарасы өткізілді (2022 жылы - 4). Іс-шараға Полиция және Әділет департаментінің, прокуратура  қызметкерлері және жеке сот орындаушылар қатысты. Нәтижесінде, сот орындаушыларының қаулылары бойынша борышкерлердің 1 656 автокөлік құралдары арнайы айып тұрағына кіргізілді. Іс-шара барысында өндірілген қаражат 259 126 000 теңгені құрады. Аталған іс шара тоқсансайын өткізілуде және өз нәтижесін беруде. *** Аттестаттау процесін цифырландыру Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2023 жылғы 26 мамырдағы № 344 және Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің м.а. 2023 жылғы 27 мамырдағы № 115/НҚ бірлескен бұйрығымен «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің кәсіби қызметпен айналысу құқығына үміткер адамдарды аттестаттаудан өткізу және біліктілік беру жөніндегі мемлекеттік қызметтерін автоматтандырылған режимде көрсету бойынша пилоттық жобасы» (әрі қарай – жоба) іске қосылғанды. Жоба аясында 2023 жылдың IV тоқсанында «Жеке сот орындаушысының қызметімен айналысуға үміткер адамдарды аттестаттаудан өткізу» мемлекеттік қызметіне 1 үміткерден өтініш қабылданды. Осы жобаның 2-ші тарауының 9 тармағына сәйкес көрсетілетін қызметті беруші аттестаттауға жіберу туралы шешім қабылданған сәттен бастап 1 (бір) жұмыс күні ішінде Тестілеу операторына аттестацияға жіберілген тұлғалардың тізімін жолдайды. Жобаның 1-ші тарауының 2 тармағының 3 тармақшасына сәйкес Тестілеу операторы – "Мемлекеттік қызметтің персоналын басқару ұлттық орталығы" акционерлік қоғамы болып табылады. 19.12.2023 жылы үміткер ұсынылған сұрақтардың 70% нәтиже көрсете алмауына байланысты, аттестатталмады. *** Әділет департаментің 2024 жылға арналған басым міндеттері - Әділет министрлігінің 2023 - 2027 жылдарға арналған даму жоспарының нысаналы индикаторларына қол жеткізу; - Бюджеттік бағдарламалардың тікелей түпкілікті нәтижелеріне қол жеткізе отырып, бюджет қаражатын уақтылы, тиімді және толық игеру; - Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау кезінде Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекстің талаптарын сақтау; - Мемлекеттік қызметті дер кезінде және сапылы көрсету. - Құқықтық жұмысты халық арысында ұлғайту. Атап өткен бағыттар бойынша Әділет департаментімен жұмыстар әрі қарай жалғастырылуда.