Мемлекет Басшысының Қазақстан Республикасының Үкіметіне әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру туралы тапсырмасын орындау шеңберінде, өткізу кезінде тауар үстеме ақысының мөлшерін асыра бағалауды белгілеу мақсатында, өндірушінің сату бағасы бойынша Жамбыл облысы бойынша ЭТТД азық-түлік нарығындағы өнімсіз делдалдарды анықтау мақсатында баға талдауын жүргізуде. Талдау барысында Талдау орталығы департаменттің Жедел дирекциясымен бірлесе отырып, сауда компаниялары 15%-тен астам әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының сату кезінде ең жоғары сауда үстеме бағасын бұзу фактілерін анықтады. Мысалы: кәсіпкер жалғыз сатып алушы бола отырып, өндірушінің сүт өнімдерін әртүрлі сатып алушыларға 25%-60% үстемемен көтерме жеткізуді жүзеге асырды. Осылайша, «Сауда қызметін реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабында көзделген шекті сауда үстемесінің белгіленген мөлшеріне қарамастан, аталған субъектілер айқын қатыстылығы бар, олар Жамбыл облысында жоғары бағамен әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын сатады. Тұрғындар арасында әлеуметтік шиеленістің алдын алу мақсатында, өндіруші басшылығына тиімсіз делдалдардың қатысуынсыз әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларды сату қажеттігі туралы тапсырмалар берілді. Осылайша, өндірушінің басшысы сауда үстемелерінің талаптарын сақтауға және өндірушіден сатушыға қажетсіз делдалсыз тікелей жеткізуге, сондай-ақ тікелей сауда орындарына 10-15% төмендетілген бағамен жеткізуге міндеттенді. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары және өнімсіз делдалдар бойынша талдау жұмыстары жүргізіліп, нәтижесінде 9 шаруашылық субъектілері бойынша уәкілетті мемлекеттік органдарға 7 сұлба әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының негізсіз жоғарылатылған шығындарға жолданып, бағаны тұрақтандыру жөніндегі облыстық комиссияда қаралды және 5 субъект әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Сонымен қатар, 2023 жылдың қаңтар-тамыз айлары аралығында Жамбыл облысының тауық жұмыртқасын көтерме саудада өткізу нарығындағы әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларды жеткізушілері арасында жеткізу тізбегінен тиімсіз делдалдардың схемасы анықталды. Талдау барысында келесідей анықталды, өндірушілер Жамбыл облысы Байзақ ауданында тіркелген және басшысы арқылы үлестес тұлғалар болып табылады. Сондай-ақ, 2021 және 2022 жылдары соңғы тұтынушыға сату үшін дүкендерге сатуды тікелей өндірушілер өздері жүзеге асырғаны анықталды, бірақ 2023 жылы еншілес кәсіпорны түрінде жасанды делдал құрылды және сатудың негізгі үлесі (45,5% және 41%) ықтимал тиімсіз делдал арқылы сатыла бастады, сондай-ақ бағаның өсуі мақсатында осы жеке кәсіпкерлер арасында жұмыртқа сату фактілері анықталды. Осыған орай, аталған субъектілердің іс-әрекеттерінде бәсекелестікті қорғау саласындағы белгіленген шектен тыс делдалдық тізбегі мен бұзушылық белгілері бойынша жинақталған материалдар қарау және жауапкершілікке тарту үшін Жамбыл облысы бойынша сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне жолданды. Қазіргі уақытта әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру тетіктерін іске асырудағы заңсыз әрекеттерді анықтау және өнімсіз делдалдарды жою бойынша талдау жұмыстары жалғасуда.